Gjuha shqipe përbëhet nga shumë dialekte, të ndara në dy grupe kryesore: Gegërisht dhe Toskërisht. Lumi Shkumbin është përafërsisht vija ndarëse gjeografike, me Gegërishten të folur në veri të Shkumbinit dhe Toskërishten në jug.

Konsiderata historike

Karakteristikat e dialekteve të shqipes Toskërishtes dhe Gegërishtes,[1] në trajtimin e gjuhës amtare dhe të huazimeve nga gjuhët e tjera, kanë çuar në përfundimin se ndarja dialektore i parapriu migrimit sllav në Ballkan[2][3]

Sipas mendimit të Demirajt, gjatë procesit të ndarjes së dialekteve popullsitë shqiptare ishin afërsisht në vendndodhjen e tyre të tanishme,[4] ndërsa Eric Hamp vëren se "duhet të jetë relativisht e vjetër, d.m.th. që daton në mijëvjeçarin e parë pas-romak. Si supozim, duket se është e mundur që ky isogloss të pasqyrojë një përhapje të zonës së fjalës, pas vendosjes së shqiptarëve në afërsisht vendndodhjen e tyre të tanishme, në mënyrë që zona e fjalimit të shtrihet në Linjën Jireçek

Krahasimi

Standard Toskërisht Gegërisht (perendim, Lindje)
Shqipëri Shqipëri Shqypní / Shqipni
një nji nji / njâ / njo
nëntë nëntë nândë / nânt / nân
është është âsht / â, osht / o
bëj bëj bâj
emër emër êmën
pjekuri pjekuri pjekuni
gjendje gjëndje gjêndje / gjênje
zog zog zog, zëq / zëç / zëg
mbret mbret mret / regj
për të punuar për të punuar me punue / me punu, për t'punũ
rërë rërë rânë
qenë qënë kjênë / kênë / kânë
dëllinjë enjë bërshê
baltë llum lloq, llok
fshat fshat katun
qumësht qumësht tâmël / tâmbël
cimbidh mashë danë
mundem mundem mûj / mûnem, munëm / mûnëm
vend vënd ven
dhelpër dhelpër skile / dhelpen